O szkole

Maria Konopnicka urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, w zubożałej rodzinie szlacheckiej jako córka Józefa Wasiłowskiego, prawnika, patrona trybunału cywilnego i Scholastyki z Turskich. We wrześniu 1849 roku rodzina sprowadziła się do Kalisza, gdzie przyszła poetka spędziła dzieciństwo i młodość. W latach 1855 – 1856 uczyła się na pensji sakramentek w Warszawie. Tam poznała Elizę Pawłowską, późniejszą Orzeszkową. We wrześniu 1862 roku wyszła za mąż za ziemianina, Jarosława Konopnickiego. Zaraz po ślubie wyjechała z Kalisza, zamieszkując w Bronowie, a potem w Gusinie na terenie ówczesnej guberni kaliskiej. Wychowała sześcioro dzieci, utrzymując się z dochodów niewielkiego dzierżawionego folwarku.

Ambicje intelektualne Konopnickiej nie mogły znaleźć zaspokojenia w obrębie sfery pojęć i obyczajów, które prezentował jej mąż. Dlatego też podjęła decyzję rozstania się z mężem i wraz z sześciorgiem dzieci przeniosła się do Warszawy. Zarabiała na życie korepetycjami. Wydała trzy tomy “Poezji”. Dominują w nich dwa tematy – troska o los najbiedniejszych i dramat narodu pozbawionego wolności. Na szczególną uwagę zasługują “Obrazki” (“Wolny najmita”, “Przed sądem”, “Jaś nie doczekał”, “Z szopką”), w których niemal z rozpaczą domagała się zainteresowania od społeczeństwa tragicznym życiem nędzarzy. Obok twórczości literackiej, aktywnie uczestniczyła w życiu społeczno – kulturalnym. Od 1890 roku przebywała w kilku krajach Europy Zachodniej, współpracując z prasą krajową, zrzeszeniami polskimi na obczyźnie, Macierzą Szkolną, komitetami pomocy dla wywłaszczonej ludności Górnego Śląska i Wielkopolski, a także współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko prześladowaniu dzieci polskich w Wrześni 1901 – 1902. W 1905 – 1907 przebywając w Warszawie, organizowała pomoc dla uwięzionych przez władze carskie i ich rodzin. Jako wyraz uznania otrzymała w darze od społeczeństwa polskiego dworek w Żarnowcu na jubileusz 25 – lecia pracy literackiej.

Twórczość pisarki jest różnorodna. Napisała powieść baśniową dla dzieci: “O krasnoludkach i sierotce Marysi”, liczne wiersze patriotyczne m. in.: “Rota”, czy “Pieśni o domu” oraz nowele “Dym”, “Nasza szkapa”, “Mendel Gdański”. Cykle pieśni ludowych: “Z łąk i pól” oraz “Na fujarce” przyniosły jej dużą popularność i miano pieśniarki ludu polskiego. W swych utworach protestowała przeciwko krzywdzie ludzkiej, ukazując niedolę najuboższych warstw społecznych, a zwłaszcza dzieci.

Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie. Śmierć jej głęboko wstrząsnęła społeczeństwem Suwałk. Zorganizowano wieczór poświęcony jej twórczości i zapoczątkowano zbiórkę pieniędzy na tablicę pamiątkową. Władze carskie sprzeciwiały się tej inicjatywie. Dopiero w 25-lecie śmierci, 8 października 1935 roku, na ścianie domu, w którym urodziła się poetka, umieszczono pamiątkową tablicę. W 1965 roku w dowód wdzięczności dzieci za zarobione przez siebie pieniądze (zbiórka materiałów wtórnych zorganizowana przez czasopismo dziecięce “Płomyczek”) ufundowały poetce pomnik (dłuta Stanisława Kulona), ustawiony w Ogrodzie Saskim, a w sierpniu 1973 roku, zorganizowano Muzeum Marii Konopnickiej.